Po prawomocnym orzeczeniu rozwodu pomiędzy byłymi już małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa dająca podstawę do dokonania podziału tegoż majątku. Przy czym majątek wypracowany dotychczas wspólnie przez małżonków obejmuje nie tylko aktywa, lecz również wspólne długi (kredyty, pożyczki, czy inne zobowiązania), którym został poświęcony niniejszy artykuł. Największe znacznie najczyściej należy przypisać kredytowi hipotecznemu, albowiem przeważnie stanowi on największą część wspólnych zobowiązań byłych małżonków. Jak podzielić takie zobowiązanie i czy uzgodnienia poczynione pomiędzy małżonkami wiążą drugą stronę umowy – bank, dowiesz się w dalszej części artykułu.
Właściwość miejscowa Sądu w sprawie o podział majątku
Po ustaniu wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami: właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków - sąd spadku.
Spłata kredytu hipotecznego przez dokonaniem podziału majątku
Przed dokonaniem podziału majątku wspólnego byli małżonkowie powinni wspólnie dokonywać spłaty zobowiązań kredytowych, gdyż nadal są współwłaścicielami nieruchomości na zakup, której zaciągnęli kredyt zabezpieczony hipotecznie, a nadto nadal są stronami umowy kredytowej zobowiązanymi wobec banku do spłaty zobowiązania z niej wynikającego (zobowiązanie solidarne). Brak spłaty kredytu może spowodować, iż wierzyciel – bank będzie mógł zażądać jego spłaty od każdego z małżonków lub od jednego z nich według swego wyboru. Brak terminowej spłaty może doprowadzić do wypowiedzenia umowy kredytu i postawienia całej należności w stan natychmiastowej wymagalności, a co za tym idzie możliwości wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela, celem zaspokojenia się z tego składnika majątkowego lub nawet z innych składników majątkowych małżonków – np. ich wynagrodzenia za pracę, gdyż bank nie jest ograniczony w możliwości egzekucji tylko do nieruchomości zabezpieczonej hipoteką.
Składniki majątku wspólnego podlegające podziałowi
W ramach postępowania o podział majątku wspólnego Sąd dokonuje podziału tylko aktywów, nie dokonuje zaś podziału pasywów (długów). Oznacza to, iż nie dokonuje on podziału zaciągniętego kredytu przez małżonków. W postępowaniu tym Sąd, który nie jest stroną umowy kredytowej nie może zdecydować które z małżonków będzie wyłącznie zobowiązane do spłaty kredytu. Może natomiast nieruchomość, która stanowi zabezpieczenia spłaty takiego kredytu przyznać na wyłączną własność jednego z małżonków.
Podział majątku a rozwód z orzeczeniem wyłącznej winy jednego z małżonków
Orzeczenie wyłącznej winy w rozkładzie pożycia jednego z małżonków nie wpływa w żaden sposób na rozstrzygnięcie sądu w zakresie podziału majątku wspólnego stron, czy też na zakres ich zobowiązań kredytowych wobec wierzycieli.
Spłata kredytu po rozwodzie
Rozwód, jak pisano powyżej powoduje powstanie pomiędzy stronami rozdzielności majątkowej. Wówczas już strony mogą podjąć decyzję o dalszym losie kredytu. Możliwe jest wówczas za zgodą wierzyciela – banku zmiana dłużnika tj. przeniesienie spłaty kredytu na jednego z byłych współmałżonków. Wówczas możliwe jest zawarcie umowy na podstawie której jeden z małżonków przejmie na własność całą nieruchomość w zamian za przejecie całości zobowiązania kredytowego z nią związanego. W tym stanie rzeczy drugi z małżonków, który nie otrzymał nieruchomości zostanie jednocześnie zwolniony ze spłaty wspólnego kredytu hipotecznego. Jednakże tego typu przesunięcia finansowe wymagają zgody obojga małżonków oraz banku, który kredytu hipotecznego udzielił. Jest to o tyle korzystne rozwiązanie, iż powoduje, iż druga strona umowy nie ponosi negatywnych konsekwencji braku spłaty kredytu przez stronę, która przejęła jego spłatę.
Wspólna sprzedaż nieruchomości po rozwodzie
W sytuacji braku zgody banku na zmianę dłużnika istnieje możliwość wspólnej sprzedaży całej nieruchomości na wolnym rynku, a następnie spłatę wspólnego zobowiązania kredytowego i podział pozostałych środków finansowych - po połowie pomiędzy byłymi małżonkami.
Brak porozumienia w zakresie kredytu hipotecznego
Zdarza się, iż małżonkowie którzy nie mogą dojść do porozumienia w zakresie spłaty zobowiązania hipotecznego na mocy postanowienia sądu stają się jedynymi właścicielami całej nieruchomości, zaś orzeczenie sądowe nie reguluje kwestii wspólnego kredytu hipotecznego. Wówczas drugi małżonek (który nieruchomości nie otrzymał) pozostaje w bardzo niekorzystnej sytuacji, albowiem nadal jest dłoniakiem solidarnym banku z tytułu zawartej umowy kredytowej.
Podsumowanie
Istnieje wiele rozwiązań w zakresie uregulowania wspólnego zobowiązania kredytowego po rozwodzie. O wyborze sposobu będzie decydować szereg okoliczności faktycznych oraz możliwości majątkowe i zarobkowe byłych małżonków. Przy czym należy pamiętać, iż powstanie rozdzielności majątkowej na skutek rozwodu lub jej sądowego ustalenia nie wpływa na zobowiązania kredytowe stron. Byli małżonkowie kwestię tą muszą rozwiązać odrębnie, przy wykorzystaniu opcji zwolnienia jednego małżonków z długu, wspólnej dalszej spłaty zobowiązania, czy sprzedaży wspólnej nieruchomości, celem spłaty zobowiązań.
Zachęcam w tym zakresie do skorzystania z pomocy radcy prawnego lub adwokata, którzy dysponując odpowiednią dozą doświadczenia zawodowego oraz wiedzy, są w stanie znacznie usprawnić przebieg tych procesów.
